Văn Mẫu Hay 12 : Thơ Xuân Diệu

“Tình yêu là thơ ca của cuộc đời.Cuộc sống thiếu tình yêu không phải là sống mà chỉ là tồn tại.Không thể sống thiếu tình yêu vì con người sinh ra có một tâm hồn để yêu”. Chính vì vậy mà tình yêu là chủ đề bất hủ trong thơ ca mọi thời đại. Biết bao thi sĩ đã đem tình yêu vào thơ ca, từ đó xây dựng một thế giới muôn màu muôn vẻ. Đối với người Việt Nam, khi nhắc đến thơ tình, chúng ta thường nghĩ ngay đến Xuân Diệu. Ông được biết đến qua rất nhiều bài thơ nổi tiếng như: Yêu, Thơ duyên, Vội vàng, Giục giã,.. với danh hiệu “ Ông hoàng thơ tình.”.

Thơ Xuân Diệu
Có lẽ tình yêu trong thơ Xuân Diệu là mãnh liệt nhất. Tình yêu trong thơ ông là khu vườn đầy đủ hương sắc, là bản nhạc đủ mọi âm thanh, từ tình yêu ngây thơ e ấp, trong sáng dễ thương lạ thường đến đằm thắm dịu dàng và có khi say đắm đến si mê điên dại. Cảm xúc gì trong tình yêu có là trong thơ Xuân Diệu có. Xuân Diệu như được sinh ra để nói lên tình yêu của mọi người. Ông có khỏang 15 tập thơ và khỏang 450 bài thơ tình. Ở Xuân Diệu luôn dào dạt một chất sống mãnh liệt đối với tình yêu. Ông nâng tình yêu lên thành một triết lí sống:

Làm sao sống được mà không yêu
Không nhớ, không thương một kẻ nào?
(Bài thơ tuổi nhỏ)

Xuân Diệu cho rằng tình yêu là một thứ cần thiết cho cuộc sống con người. Con người không thể sống mà thiếu đi tình yêu. Suốt cuộc đời của mình, ông đã đi tìm ra những cảm xúc đủ mọi khía cạnh của tình yêu, đem chúng vào thơ và tạo nên những vần thơ tình vô cùng độc đáo. Con người ấy đã nhận kiếp trước ông đã yêu và kiếp này vẫn tiếp tục yêu, ngọn lửa tình yêu vẫn bất diệt trong ông:

Tôi đã yêu từ khi chưa có tuổi
Lúc chưa sinh vơ vẩn giữa luân hồi
Tôi sẽ yêu khi đã hết tuổi rồi
Không xương xóc chỉ huyền hồ bóng dáng
( Đa tình)

Tình yêu vốn không có thời gian và tuổi tác. Xuân Diệu đã khẳng định điều đó qua cách nói yêu từ khi chưa có tuổi đến hết tuổi rồi, thời gian đó là cả một đời người. Khi thời trai trẻ, tình yêu của Xuân Diệu cũng như bao chàng trai khác. Tình yêu trong thơ Xuân Diệu ngây thơ trong sáng biết bao với hình ảnh “em” và “anh” đi trong một buổi “ chiều mộng hòa thơ trên nhánh duyên”. Tình yêu ấy có một chút gì thẹn thùng và ngại ngùng của đôi trai gái. Sự “vô tâm” đã cho thấy đây không phải là một tình yêu đóan trước, nó chỉ là một tình yêu chợt đến trong một khỏang không gian và thời gian đặc biệt của buổi chiều mùa thu.

Em bước điềm nhiên không vướng chân
Anh đi lững thững chẳng theo gần
Vô tư nhưng giữa bài thơ diệu
Anh với em như một cặp vần.
(Thơ duyên)

Thuở ban đầu ấy thường là thứ tình yêu thực ít mộng nhiều:

Chúng tôi lặng lẽ bước vào thơ
Lạc giữa niềm êm chẳng bến bờ..
( Trăng)

Nói như Nguyễn Đăng Mạnh “ Xuân Diệu không quan niệm tình yêu chỉ là sự giao cảm xác thịt mà còn là sự giao cảm của các linh hồn mà đấy mới là cái khát vọng cao nhất,cái đích cao nhất trong tình yêu”

Biển đắng không nguôi nỗi khát thèm
Nên lúc môi ta kề miệng thắm
Trời ơi ta muốn uống hồn em
( Vô biên)

Xuân Diệu khao khát tình yêu như con người khao khát hạnh phúc. Ông kêu gọi:

Mở miệng vàng và hãy nói yêu tôi
Dù chỉ trong một phút mà thôi.
( Mời yêu)

Trong chúng ta ai lại không cần một tình yêu đích thực. Đối với một tâm hồn lãng mạn như Xuân Diệu, ông càng mong muốn có được tình yêu, được nghe người mình yêu nói tiếng yêu, dù chỉ là một lần hoặc trong một phút chốc. Đôi khi chúng ta lại nghĩ rằng Xuân Diệu đang van xin tình yêu:

Và hãy yêu tôi một giờ cũng đủ
Một giây cũng cam, một phút cũng đành.
( Lời thơ vào tập gởi hương)

Bởi thế, Xuân Diệu bước vào tình yêu với lòng yêu thương sâu sắc. Chính vì sự khát khao trọn vẹn mà Xuân Diệu cũng mong muốn được người mình yêu đáp lại:

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ
Anh tham lam, anh đòi hỏi quá nhiều
Anh biết rồi, em đã nói em yêu
Sao vẫn muốn nhắc một lời đã cũ.
(Phải nói)

Hiếm có một nhà thơ nào lại miêu tả người mình yêu tinh tế và sâu sắc như Xuân Diệu:

Đôi mắt của người yêu, ơi vực thẳm!
Ôi trời xa, vừng trán của người yêu
Ta thấy gì đâu sau sắc yêu kiều
Mà ta riết giữa đôi tay thất vọng.
( Xa cách)

Khi yêu Xuân Diệu cũng như bao người khác, luôn cảm nhận được vẻ đẹp của người mình yêu. Xuân Diệu tôn trọng vẻ đẹp của người mình yêu từ đôi mắt cho đến vừng trán. Và có lúc nào đó, chàng thi sĩ của chúng ta lại mơ tưởng đến vẻ đẹp của những giai nhân thời xưa:

Những Tây Thi, Lộng Ngọc, những Điêu Thuyền
Những Tần Nữ, Dương Phi bao vẻ ngọc
(Đa tình)

Tình yêu của Xuân Diệu rất cao thượng, ông luôn mong muốn những điều tốt đẹp cho người mình yêu:

Anh không xứng là biển xanh
Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng.
(Biển)

Tình yêu trong thơ ông không diễn tả một cách ước lệ, bóng gió như trước kia mà cụ thể đầy đủ với tình yêu bao gồm cả tâm hồn và thể xác. Đến Xuân Diệu, xuất hiện trong thơ những hình ảnh “..đây gối lả,tay em đây,mời khách ngả đầu say”, “Mình em không được quấn chân anh”, “..sát đôi đầu..kề đôi ngực”, “..trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài”.

Đối với Xuân Diệu, mối tình thứ nhất luôn là mối tình đẹp đẽ nhất. Xuân Diệu sống đầy đủ, trọn vẹn với mối tình ấy. Xuân Diệu cho đi và không đòi hỏi được nhận lại:

Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất,
Anh cho em, kèm với một lá thơ
Em không lấy và tình anh đã mất
Tình đã cho, không lấy lại bao giờ.
(Tình thứ nhất)

Tương tư là căn bệnh mà tất cả những người đang yêu đều phải trải quá. Nó là nỗi nhớ da diết tràn ngập nỗi lòng khi xa cách người mình yêu.Tình yêu sâu đậm hay không thường biểu hiện ở nỗi nhớ. Nhớ khuôn mặt, giọng nói, nhớ những kỉ niệm, nhớ tất cả những thứ thuộc về người yêu. Nhớ tha thiết như Xuân Diệu đã nhớ:

Anh nhớ tiếng.Anh nhớ hình.Anh nhớ ảnh
Anh nhớ em,anh nhớ lắm!em ơi!
Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi
Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời
Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm.
(Tương tư chiều)

Thời gian chờ đợi là thời gian lâu nhất. Trong một ngày chờ đợi mỏi mòn mà người yêu chưa đến, Xuân Diệu đã bắt đầu nếm thử cái vị đắng cay của tình yêu:

Hôm nay tôi đã chết trong người
Xin hẹn ngàn năm yêu mến tôi
Với bóng hình xưa, tăm tiếng cũ
Cách xa chôn hết nhớ thương rồi
( Ý thu)

và rồi ông cảm thấy sự trống trải cô đơn vây kín tâm hồn:

Em là em, anh vẫn cứ là anh
Có thể nào qua Vạn lí trường thành
Của hai vũ trụ chứa đầy bí mật.
(Xa cách)

Chắc hẳn trong chúng ta ai cũng biết đến bài thơ “Yêu” nổi tiếng của Xuân Diệu:

Yêu là chết ở trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu
Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu
Người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết.

Từ một câu thơ nổi tiếng của Pháp “Đi là chết ở trong lòng một ít”, Xuân Diệu đã sáng tạo thành “Yêu là chết ở trong lòng một ít”. Đúng như nhà thơ đã nói, mấy ai yêu mà không phải chịu đựng những nỗi đau do tình yêu đem lại. Có những người yêu rất nhiều nhưng tình yêu không được đáp lại, chỉ đành để “chết ở trong lòng một ít” mà thôi.

Xuân Diệu luôn muốn tận hưởng từng giây phút của cuộc sống nên ông rất hối hả, vội vã.

“Giục giã”là thế, “vội vàng “là thế nhưng Xuân Diệu vẫn phải chấp nhận sự muộn màng trong tình yêu. Ông đành xin về một chút “hương phai của ái tinh”,tỏ rõ sự nuối tiếc một thứ tình yêu đã qúa xa, một người yêu chẳng bao giờ thuộc về ta nữa.

Anh biết yêu em đã muộn màng
Nhưng mà ai cưỡng được tình thương
Ngậm ngùi tặng trái tim lưu lạc
Anh chỉ xin về một chút hương

Và rồi nhận ra nỗi buồn của mình:

Yêu ngẩn ngơ rồi đau ngẩn ngơ
Số anh là khổ, phận anh là
Suốt đời nuốt lệ vào trong ngực,
Đem ái tình dâng kẻ phụ ta.
( Muộn màng)

Xuân Diệu là nhà thơ của những tình yêu chân thành, đằm thắm nhưng lại là thứ tình yêu thất vọng, không đưa đến hạnh phúc mà chỉ mang đến đau buồn mà thôi.

Tôi là một kẻ điên cuồng
Yêu những ái tình ngây dại
Tôi cứ bắt lòng tôi đau đớn mãi
Đau vô duyên, đau không để làm gì.
( Thở than)

Và rồi khi tình yêu không thành, họ đành phải chấp nhận rời xa nhau:

Tình yêu bảo: “ Thôi các ngươi đừng khóc
Các ngươi sẽ đoàn viên trong giấc mộng”
Cứ nhìn nhau rồi vẫn nhìn nhau
Hạnh phúc ngừng giữa đôi trái tim đau
(Biệt li êm ái)

Để rồi họ tự hỏi lòng tại sao họ phải xa nhau:

Ai làm cách trở đôi ta
Vì anh vụng ngượng, hay là vì em?
Trăng còn đợi gió chưa lên
Hay là trăng đã tròn trên mái rồi
( Hỏi )

Tình yêu trong thơ Xuân Diệu là thế. Vừa chân thành,nồng cháy nhưng có đôi lúc dường như giận dữ.Thế nhưng đó chỉ là một thứ tình yêu không lối thoát mà chỉ đem lại nỗi đau giày xé lòng người.Bởi theo ông:

Đời không ân ái đời vô vị
Kiếp sống không yêu kiếp sống thừa.